Fabryki rowerów i motocykli w przedwojennej Bydgoszczy

[DAWID]

Szukam wszelkich informacji i fotografii lub rowerów części ,motocykli dotyczących Bydgoskiej Fabryki Rowerów i Motocykl ,,Tornedo''Wilhelma Tornowa która była usytuowana przy ul. Dworcowej 49 i św Trójcy 34 .A także Wytwórni Motorów Jezdnych Stadie z ul.Gdańskiej 160.Prosze o jakiekolwiek wiadomości, fotki ,wycinki, relacje ,pojazdy.

Dziękuje i zapraszam na mojego bloga o starej motoryzacji http://www.auto-nostalgia.pl/


Uploaded with ImageShack.us

[bunkier]

Ten tekst pewnie znasz: http://www.bsmz.org/articles.php?article_id=8

[Mac]

Fabryka Emila Stadie zalozona w 1898. Prodokowala rocznie ok. 200 rowerow, 5-10 motocykli i nawet kilka samochodow. Wszystko robione bylo recznie. Zatrudniala 60-70 pracownikow.

[Butler]

Fabryka Tornedo stała w miejscu, gdzie obecnie mieści się McDonald's i stacja paliw.

[DAWID]

Ten tekst pewnie znasz: http://www.bsmz.org/articles.php?article_id=8

Dziękuje znam to bardzo dobry tekst Jana Tarczyńskiego z książki ,,Polskie motocykle 1918-1945 '' sam też z niego korzystam

Fabryka Emila Stadie zalozona w 1898. Prodokowala rocznie ok. 200 rowerow, 5-10 motocykli i nawet kilka samochodow. Wszystko robione bylo recznie. Zatrudniala 60-70 pracownikow.

Bardzo interesujące wiadomości ,dziękuję bardzo .Czy mogę poznać żródło sam nie mogłem do niczego dotrzeć a jestem bardzo ciekawy i mam setki pytań ;
Jakie to były motocykle(pojemność ,z jakich firm podzespoły ,a może cały motocykl innej firmy np.Victoria tylko pomalowany i nazwany po polsku)???????????
Jakie samochody???????????
Jak długo produkowali ,czy aż do wybuchu wojny????????

-- Cz, 10 lut 2011, 16:07 --

Fabryka Tornedo stała w miejscu, gdzie obecnie mieści się McDonald's i stacja paliw.

Tak wiem i nawet pamiętam te obskurne budynki za płotem gdy było to w posiadaniu ,,Rometu''.Dowiedziałem się też coś wiecej o losach fabryki Tornedo .
,, Ponieważ Wilhelm Tornow, właściciel bydgoskiej Fabryki Rowerów i Motocykli, był Niemcem – produkcję kontynuowano także po wrześniu 1939 roku. Jednak motocykle, które opuściły fabrykę podczas okupacji były już wyposażane w silniki Sachsa. Powstało ich jednak jeszcze mniej, niż przed wybuchem wojny. Nasze tornedo jest wyposażone właśnie w silnik Sachsa.''
A także co było po wojnie z książki "60 lat Rometu"
,,
Romet - zakład ten powstał w 1924 roku. Centrum polskiego przemysłu rowerowego stała się Bydgoszcz. Powstało w tym mieście kilka zakładów produkujących rowery i akcesoria rowerowe. Ponadto w Bydgoszczy, w latach trzydziestych, wytwarzaniem i części do nich zajmowały się się również warsztaty rzemieślnicze. W skład tych zakładów zawierały wykonywane czynności takie jak : galwanizowanie, lakierowanie, tokarstwa drzewnego, tarcz polerskich , kartoników i tym podobnych. Zatrudniono przy tym około 200 pracowników. W 1938 wyprodukowano już w Bydgoszczy blisko 130 tysięcy rowerów co stanowiło 3/5 wszystkich rowerów wykonanych w Polsce w tym roku. Podstawę rozwoju przemysłu rowerowego w Polsce z jego centrum w Bydgoszczy, stworzyły przede wszystkim cztery bydgoskie fabryki rowerów i części rowerowych: "Tornedo" Fabryka rowerów i motocykli. Pomorska fabryka rowerów Willy Jahr, Fabryka wyrobów metalowo-masowych Wacław Milner, Fabryka wyrobów metalowych S.A. "Fema" oraz dwie wytwórnie po za Bydgoskie "Apollo". Wilhelm Tornow po powrocie z zakończonej klęską Niemiec I wojny światowej do Bydgoszczy, przystąpił do rozbudowy warsztatu zlokalizowanego przy ulicy Dworcowej 49 i 51, Od roku 1924 rozpoczął montować pilnie na rynku poszukiwane rowery z części sprowadzonych z Niemiec, do których zaczął sam produkować ramy. w latach 1927-1928 zakład produkował w nim tylko rowery turystyczne damskie i męskie w ilości 35 do 40 dziennie, w kolorze czarnym nazywane "Tornedo" i w kolorze wiśniowym "Orginal Tornedo". Rowery te były montowane na kołach 26 i 28 cali. Obręcze i błotniki dostarczała firma "Apollo" z Czechowic, a szprychy, niple i częściowo łańcuchy "Centra" z Poznania. Nabywane były u Nowackiego, który miał warsztat w Bydgoszczy na ul. Rycerskiej. Piasty, dzwonki, pompki, pedały oraz przekładnie, łańcuchy, szprychy do "Orginal Tornado" sprawdzano z Niemiec. produkcja dochodziła do 100 rowerów dziennie,a w 1938 roku wynosiła 300 - 350 rowerów dziennie. W końcu zmniejszył się import części i zaczęto produkować je w kraju. Pedały, pompki, hamulce, dzwonki i piasty przednie nabywano u Millnera, przekładnie w Femie. Piasty tylne samohamowne sprowadzano z Warszawy - marki AFS firmy A Feingenbaum i Syn. Stale wzrastające zapotrzebowanie na rowery i motorowery, przy braku możliwości dalszej rozbudowy pomieszczeń fabrycznych magazynowych przy ul. Dworcowej i Św Trójcy. zrodziło projekt budowy dużej, nowoczesnej fabryki we wschodniej części miasta w okolicy stacji kolejowej Bielawy. Zakupiony teren pod budowę, zlecono przygotowanie dokumentacji, ale w realizacji tego zamierzenia przeszkodził wybuch II wojny światowej. Druga największa fabryka powstała przy ulicy Petersona. gdzie atualnie znajduje się spółdzielnia "Tryb".

POZDRAWIAM WSZYSTKICH DAWID

[Mac]

Duzo wiecej niz kawalek z ksiazki niemieckiej nie znalazlem na temat tej firmy.
http://books.google.de/books?id=tB8EAQA ... CC4Q6AEwAA

Emil Stadie zmarl w lutym 1939. W Kujawsko-Pomorskiej Biblotece Cyfrowej znalazlem jeszcze info ze firma zajmowala sie naprawa rowerow i automobili...oraz holowaniem owych.



Edit:

Emil Stadie w 1920 r. prowadził fabrykę motocykli, a po ośmiu latach do hali produkcji motocykli dobudowano halę naprawy samochodów. Firma ta upadła wraz ze śmiercią swego założyciela,

-- 10 lut 2011 --

Po jego smierci w "Dzienniku Bydgoskim" pojawila sie notka mowiaca o tym ze mimo ze byl niemieckiego pochodzenia, byl lojalnym obywatelem Polski.

[DAWID]

Ten tekst pewnie znasz: http://www.bsmz.org/articles.php?article_id=8

Dziękuje znam to bardzo dobry tekst Jana Tarczyńskiego z książki ,,Polskie motocykle 1918-1945 '' sam też z niego korzystam

Fabryka Emila Stadie zalozona w 1898. Prodokowala rocznie ok. 200 rowerow, 5-10 motocykli i nawet kilka samochodow. Wszystko robione bylo recznie. Zatrudniala 60-70 pracownikow.

Bardzo interesujące wiadomości ,dziękuję bardzo .Czy mogę poznać żródło sam nie mogłem do niczego dotrzeć a jestem bardzo ciekawy i mam setki pytań ;
Jakie to były motocykle(pojemność ,z jakich firm podzespoły ,a może cały motocykl innej firmy np.Victoria tylko pomalowany i nazwany po polsku)???????????
Jakie samochody???????????
Jak długo produkowali ,czy aż do wybuchu wojny????????

-- Cz, 10 lut 2011, 16:07 --

Fabryka Tornedo stała w miejscu, gdzie obecnie mieści się McDonald's i stacja paliw.

Tak wiem i nawet pamiętam te obskurne budynki za płotem gdy było to w posiadaniu ,,Rometu''.Dowiedziałem się też coś wiecej o losach fabryki Tornedo .
,, Ponieważ Wilhelm Tornow, właściciel bydgoskiej Fabryki Rowerów i Motocykli, był Niemcem – produkcję kontynuowano także po wrześniu 1939 roku. Jednak motocykle, które opuściły fabrykę podczas okupacji były już wyposażane w silniki Sachsa. Powstało ich jednak jeszcze mniej, niż przed wybuchem wojny. Nasze tornedo jest wyposażone właśnie w silnik Sachsa.''
A także co było po wojnie z książki "60 lat Rometu"
,,
Romet - zakład ten powstał w 1924 roku. Centrum polskiego przemysłu rowerowego stała się Bydgoszcz. Powstało w tym mieście kilka zakładów produkujących rowery i akcesoria rowerowe. Ponadto w Bydgoszczy, w latach trzydziestych, wytwarzaniem i części do nich zajmowały się się również warsztaty rzemieślnicze. W skład tych zakładów zawierały wykonywane czynności takie jak : galwanizowanie, lakierowanie, tokarstwa drzewnego, tarcz polerskich , kartoników i tym podobnych. Zatrudniono przy tym około 200 pracowników. W 1938 wyprodukowano już w Bydgoszczy blisko 130 tysięcy rowerów co stanowiło 3/5 wszystkich rowerów wykonanych w Polsce w tym roku. Podstawę rozwoju przemysłu rowerowego w Polsce z jego centrum w Bydgoszczy, stworzyły przede wszystkim cztery bydgoskie fabryki rowerów i części rowerowych: "Tornedo" Fabryka rowerów i motocykli. Pomorska fabryka rowerów Willy Jahr, Fabryka wyrobów metalowo-masowych Wacław Milner, Fabryka wyrobów metalowych S.A. "Fema" oraz dwie wytwórnie po za Bydgoskie "Apollo". Wilhelm Tornow po powrocie z zakończonej klęską Niemiec I wojny światowej do Bydgoszczy, przystąpił do rozbudowy warsztatu zlokalizowanego przy ulicy Dworcowej 49 i 51, Od roku 1924 rozpoczął montować pilnie na rynku poszukiwane rowery z części sprowadzonych z Niemiec, do których zaczął sam produkować ramy. w latach 1927-1928 zakład produkował w nim tylko rowery turystyczne damskie i męskie w ilości 35 do 40 dziennie, w kolorze czarnym nazywane "Tornedo" i w kolorze wiśniowym "Orginal Tornedo". Rowery te były montowane na kołach 26 i 28 cali. Obręcze i błotniki dostarczała firma "Apollo" z Czechowic, a szprychy, niple i częściowo łańcuchy "Centra" z Poznania. Nabywane były u Nowackiego, który miał warsztat w Bydgoszczy na ul. Rycerskiej. Piasty, dzwonki, pompki, pedały oraz przekładnie, łańcuchy, szprychy do "Orginal Tornado" sprawdzano z Niemiec. produkcja dochodziła do 100 rowerów dziennie,a w 1938 roku wynosiła 300 - 350 rowerów dziennie. W końcu zmniejszył się import części i zaczęto produkować je w kraju. Pedały, pompki, hamulce, dzwonki i piasty przednie nabywano u Millnera, przekładnie w Femie. Piasty tylne samohamowne sprowadzano z Warszawy - marki AFS firmy A Feingenbaum i Syn. Stale wzrastające zapotrzebowanie na rowery i motorowery, przy braku możliwości dalszej rozbudowy pomieszczeń fabrycznych magazynowych przy ul. Dworcowej i Św Trójcy. zrodziło projekt budowy dużej, nowoczesnej fabryki we wschodniej części miasta w okolicy stacji kolejowej Bielawy. Zakupiony teren pod budowę, zlecono przygotowanie dokumentacji, ale w realizacji tego zamierzenia przeszkodził wybuch II wojny światowej. Druga największa fabryka powstała przy ulicy Petersona. gdzie atualnie znajduje się spółdzielnia "Tryb".

POZDRAWIAM WSZYSTKICH DAWID

DZIĘKI BYŁEŚ NAPRAWDE POMOCNY !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
DAWID

[DAWID]

Uploaded with ImageShack.us

[bunkier]

Reklama Pomorskiej fabryki rowerów Willy Jahr:

http://www.bsmz.org/photogallery.php?photo_id=305

Reklama Fabryki wyrobów metalowo-masowych Wacław Milner:

http://www.bsmz.org/photogallery.php?photo_id=316

[MWS]

Sklep firmowy „Tornedo” - ul Dworcowa.

[Mac]

Fabryka "Tornedo"



-- 15 mar 2011 --

Tu jeszcze lepsze

[AERO]

Zdjęcia r e w e l a c y j n e.
Nie myślałem , że ktoś posiada zdjęcia tego obiektu.
Przy każdej okazji , jako dziecko ( lata 60\70 ) biegałem po widocznym murku , przyległym do chodnika.
W tym czasie był to obiekt - filia Rometu. Wyburzony chyba w latach 80\90
Jezdnia górna prowadziła na nieistniejący, ceglany most nad kanałem, a dolna , to początek ul. Nakielskiej , gdzieś na wys. obecnego ZUS-u.
W widocznych krzaczkach mieścił się miejski, blaszany szalet.

[DAWID]

Dziękuje za wszystkie zdjęcia i wiadomości ,zbieram wszystkie te wiadomości w jednym miejscu jako Wirtualne Muzeum Bydgoskiego przemyslu rowerowego i motocyklowego pod adresem http://www.auto-nostalgia.pl/?page_id=7618 .Jako ciekawostkę podam że skontaktowałem się z wnukiem właściciela Walterem Tornow ale o tym przeczytacie na stronie Teraz mam kolejne pytanie dotyczące innej wytwórni.Szukam jakichkolwiek wiadomości o FABRYCE ROWERÓW REKORD- Willy Jahr P.F.R. Bydgoszcz(Bromberg).Będę wdzięczny za jakakolwiek pomoc.
Pozdrawiam Dawid
PS.Jeszcze jedno proszę o zaznaczenie budynków należących do fabryki tornedo na tej mapce

[monter1951]

Mam trzy ciekawostki, nie są w najlepszym stanie. Nawet trudno mi powiedzieć z którego roku pochodzą te ogłoszenia. Fotka z lat trzydziestych.

[DAWID]

Dziękuje rewelacyjne materiały,zawsze się zastanawiam gdzie trafiacie na takie cuda ?
Pozdrawiam Dawid

[Drzewol]

PS.Jeszcze jedno proszę o zaznaczenie budynków należących do fabryki tornedo na tej mapce

Zaznaczać nie będę, bo mógłbym wprowadzić w błąd, ale daję linka do ciekawej "rekonstrukcji" tego miejsca, którą wykonał i wrzucił na innym forum udzielający się także tu użytkownik BYDZIAK1958 (mam nadzieję, że się za to nie obrazi).
http://www.skyscrapercity.com/showpost. ... stcount=51

Tu jeszcze zdjęcie porównawcze tego samego autora (jest też w innym temacie na tym forum, ale tak lepiej mi wkleić):
http://www.skyscrapercity.com/showpost. ... count=4002

[BYDZIAK 1958]

(...) mam nadzieję, że się za to nie obrazi).

^^^ Zawsze jestem otwarty, a takie pomaganie sobie nad wzajem, może najwyżej cieszyć.

Z pewną nieśmiałością, mogę dodać tu jeszcze ten 'rekonstrukcyjny rysunek', na którym tez widac trochę wspomnianego obiektu.

(...)

A tak oto narysowałem to miejsce niecałe dziesięć lat po zmianach w tamtym miejscu...



Myślę, że w rzeczywistości, ten murek w najwyższym miejscu mógł mieć najwyżej półtora metra, lub nie więcej niż dwa.

[DAWID]

Ciekawe rekonstrukcje Bydziak .Czy mogę je wykorzystać na moim blogu ?
Jak pisałem wcześniej mam kontakt z wnukiem Wilhelma Tornowa i od niego mam kilka fotek i tutaj zobaczycie je jako pierwsi.
Pierwsza fotka to córki właściciela przed sklepem na ul. Dworcowej.

Shot at 2012-08-26
Kolejna to zbiorowe zdjęcie pracowników fabryki Tornedo

[BYDZIAK 1958]

^^^ Możesz W opisie dotyczącym tego rysunku, wyraziłem swoje wątpliwości co do niektórych proporcji. Znajdziesz go w 'zdjęciach porównawczych w dziale hyde parku.

[DAWID]

Gdzie mieściła się POMORSKA FABRYkA ROWERÓW REKORD- Willy Jahr P.F.R. Bydgoszcz(Bromberg)??????????? Będę wdzięczny za jakakolwiek pomoc.