Druga Wyspa (przy WSG)

[GrapHite]

Gdy w Bydgoszczy mówi się 'wyspa', prawie wszystkim na myśl przychodzi 'Młyńska'. Ale w czasach mojego dzieciństwa, w mojej okolicy było inaczej. Prawie każde dziecko ma etap marzeń o 'bezludnej wyspie'... Dzieciaki z okolicy ul. Naruszewicza mieli taką swoją wyspę.Chcę o tym napisać dlatego,że nie każdy wie, że była taka, - kiedyś, a dla mnie nie tak dawno... Posesja na Naruszewicza, chyba to był nr 11, posiadała spory ogród, aż do samej Brdy.Gdy chodziliśmy się tam bawić, wiedzieliśmy że mamy zakaz zbliżania się do wody (by nie wpaść). Ale część z nas 'pociągała przygoda' i nie mogliśmy się doczekać czasu, kiedy będziemy starsi i też będziemy przechodzić na wyspę...Dla starszych 'dzieciaków' była po prostu 'rajem'. Zbudowali tam na drzewie taką 'platformę', która była ich 'domem', czy zamkiem...
Czas mijał, 'oni' wydorośleli i opuścili wyspę.Przyszła pora na 'moje pokolenie'.Wyspa była wyspą jeszcze tylko jeden sezon.(Koniec lat 60-tych XXw.) Przechodziło się na nią, zdejmując, lub podwijając spodnie,(nie było tam głęboko), lub przy innym poziomie Brdy -'po kamieniach'... 'Przejęliśmy' 'zamek' na drzewie... Nawet myśleliśmy o 'inwestycjach' w przyszłości... Ale ta, dla wyspy nie była dobra... Rok później stała się 'półwyspem', nawiedzanym często przez 'obcych'... Pamiętam pewną bitwę, a właściwie zwykłą bójkę o 'prawa do 'wyspy'... I choć wtedy przegoniliśmy tamtych intruzów,to pojawiali się 'nowi'... Wyspa upadała...(To był już początek lat 70-tych XXw.) Potem podobno kupił ją (lub dzierżawił) ktoś z Bulwarów.Została szczelniej otoczona płotem. (W miejscu połączenia z 'lądem') Pełniła rolę działki. Moje pokolenie dorosło i przestało się nią interesować...
Następców, chętnych do 'przygód', raczej już nie było... Nie wiem kiedy zasypana została następna część 'starorzecza',może w latach 90-tych... Zaglądałem do starszych 'planów miasta' z myślą, że jest tam może ona naniesiona, ale niestety!
Pozostała tylko we wspomnieniach moich i moich rówieśników,oraz 'starszych pokoleń' z tamtej okolicy...

Poniżej fragmenty zdjęć z forum, na których widać budynki tej posesji przy ul Naruszewicza (11?)

BYDZIAK 1958
cytat pochodzi z http://www.skyscrapercity.com/showthrea ... 697&page=8

[AERO]

Do 1974 r. Mieszkałem na Okolu, tj. na ul. Śląskiej i nie miałem pojęcia, że w tym miejscu była wyspa.
Twoje opowiadanie przypomina mi dawną lekturę szkolną pt. "Chłopcy z Placu Broni."

Z tamtego okresu pamiętam wielki pożar magazynów znajdujących się przy ul. Królowej Jadwigi, t.j. w pobliżu tej byłej już wyspy.

[GrapHite]

Z tamtego okresu pamiętam wielki pożar magazynów znajdujących się przy ul. Królowej Jadwigi, t.j. w pobliżu tej byłej już wyspy.

ten budynek spłonął w 1973

[AERO]

Tak. To są te magazyny.
Cudo fotka !
Pamiętam, że pożar ten stanowił duże zagrożenie dla sąsiednich budynków.
W magazynach tych podobno były składowane opony, co jeszcze bardziej potęgowało pożar.

-- 16 sty 2011 --

Chyba nie ma jeszcze klubu "Astoria" lub jest dopiero w budowie.

[GrapHite]

Magazyny należały do PKS-u. Przetrzymywano tam części samochodów, ogumienie i akumulatory.

[Thure]

Jeszcze na przełomie XX/XXI wieku mieszkając na Kordeckiego chodziłem na ten półwysep na spacery z psem. Rzeczywiście była tam oaza zieleni (i ciszy, jak nie było amatorów wina z Kruszwicy).

[macbaton]

Ciekawa sprawa, przejrzałem stare mapy i nie widać śladu po wyspie. Przez cztary lata chodziłem na Astorę z SP47 i nie widziałem. Załączam skrawek mapy z 1935r.

[BYDZIAK 1958]

Całkiem przypadkiem odnalazłem ten wątek. (Gdy Paweł o tym pisał, dał mi znać i widziałem to już wcześniej .) Z tymi mapami jest różnie. Sam się też dziwiłem, że omawiana wyspa, była na mapach najczęściej pomijana. Poniższa mapka, pokazuje plan przebudowy śluzy miejskiej i 'poprawienia' w jej pobliżu koryta Brdy. Po tych zmianach, na 'nowszych' mapach Brda w omawianym miejscu, pokazywana była często jako 'szeroka', łącznie ze starym i nowym brzegiem, tak jak w granatowym prostokącie. Tylko raz, dosyć dawno ( w czasach "przed internetowych" ) widziałem mapę, na której to wyglądało mniej więcej tak, jak w czerwonym prostokącie.
Zresztą innym przykładem na 'fantazje' kartografów ( lub wymogi strategiczne) może być pokazywanie na mapach naszej dawnej ul. Wojewódzkiej.

[MWS]

Wszystko jest OK. mapa jest aktualna i zgodna tyle że dla lat ok. 1905.
Śluza i koryto rzeki zostały wg. tego planu przebudowane i zmienione.
Wyspę zbudowała sama Brda „w czynie społecznym”, nanosząc grunt i musiało upłynąć sporo lat zanim się pojawiła.
Widać, że ta zatoka nie była nikomu potrzebna, skoro pozwolono rzece ją zasypać, nie przeciwdziałając temu.

[BYDZIAK 1958]

A ja dodam jeszcze kadr z nakręcanych w 1969 'Sąsiadów'. To zdjęcie wstawiłem rok temu na ssc, w ramach uzupełnienia tematu wyspy. Wtedy właśnie, w tamtym rejonie, umacniano prawy brzeg Brdy. I przy okazji zasypano nasze 'more przejście'. I od tego czasu właśnie, wyspa stała się półwyspem. Miejsce to oznaczone jest czerwonym kołem. (Zielonym, oznaczony był mostek.Po stronie 'dyrekcji', był malutki 'basenik'. który nawet nie wiem do czego kiedyś miał służyć).

[lisiogonek]

W latach 89-93 uczyłem się w Zespole Szkół Chemicznych i często zdarzało się że wracając ze szkoły "8" jechałem na Dworcową (stara pasja kolejowa ) i szedłem różnymi drogami na przystanek na Rondzie Grunwaldzkim. Nieraz chodziłem bulwarami i widziałem za stocznią jest coś co wygląda jak zatoczka...kojarzyło mi się ze stocznią położoną bliżej mostów. Prawdziwego znaczenia tego terenu nie znałem - dopóki nie przeczytałem tego wątku:)

[Hrab]

Zatoczka, która z czasem wypłycała się i urodziła wyspę pojawiła się na planie miasta z 1920 roku.
Wcześniej jej nie pokazywano lub może rzeczywiście nie istniała i powstała z rozmycia niskich, słabo umocnionych nabrzeży.
Niemcy robili raczej dokładne mapy.
Wyspa powstała naturalnie - jak napisał MWS. Sprzyjała temu dość głęboka (w głąb lądu) zatoczka.
Nasypywanie wysepki odbywało sie tak jak tworzenie mierzei.
Na końcu mierzei prąd wody się rozdwaja i nurt główny pcha dalej piach, ale jego część skręca za jej głowę, przez co jest w części prądem zwrotnym pozbawionym niesionego piachu (ten jako ciężki leci dalej prosto) i dzięki temu za wysepką pozostał kanał będący odpowiednikiem Zalewu Kurońskiego, czy Mierzei Wiślanej lub polskich jezior nadmorskich.

[BYDZIAK 1958]

Zapewne było tak jak piszecie. Czyli że wyspa powstała stopniowo sama. Ale mnie przy okazji, zainteresował ten fragment starego planu, którego wcześniej nie widziałem. Z tego co napisałeś jest on z 1920r. Widać że ul Śląska nazywał się inaczej. Ale jest jeszcze inna ciekawostka i dlatego pozwolę sobie 'pożyczyć ją' do portretu ul Wojewódzkiej.

[Hrab]

Pomyślałem nawet o wątku ul. Wojewódzkiej w kontekście tej mapki. Dla informacji: ten i wiele innych planów jest na stronie Kujawsko Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Nieco pracochłonne jest dotarcie do mapek, bo nie są to często mapki jako samodzielne dokumenty, lecz są one w informatorach - przewodnikach po Bydgoszczy, zwykle na którejś dalszej stronie. Trzeba klikać strona po stronie lub przewijac rolką - działa szybciej, albo przeskoczyc na dalsze numery stron po podglądzie numeracji. Napisałem to informacyjne bo z początku nie zauwazyłem, że rolka przewija strony z przechodzeniem na kolejne i klikałem. Przy okazji; ciekawe bazy teleadresowe, reklamy firm. Dziś nie do pomyślenia jest forma książki adresowej z wymienieniem wszystkich po nazwisku i zawodzie.
Zastanawia mnie powstanie zatoczki. Może miało to związek z podwyższeniem stanu wody. Chyba jest to dość prawdopodobne w kontekście generalnej modernizacji Kanału i całej drogi wodnej, w tym wszystkich śluz w latach 1906 - 1916 ( miejska około 1913). Wtedy tez podwyższono Most Królowej Jadwigi. Istotą było zwiększenie przepustowości drogi wodnej i możliwości pływania większych jednostek. Więc pewnie poniesiono poziom wody i na kolejnym planie miasta pojawiła się zatoka.

[MWS]

.....Zastanawia mnie powstanie zatoczki. Może miało to związek z podwyższeniem stanu wody. Chyba jest to dość prawdopodobne w kontekście generalnej modernizacji Kanału i całej drogi wodnej, w tym wszystkich śluz w latach 1906 - 1916 ( miejska około 1913). Wtedy tez podwyższono Most Królowej Jadwigi. Istotą było zwiększenie przepustowości drogi wodnej i możliwości pływania większych jednostek. ...

Dokładnie tak. - Zatoczka to stare koryto Brdy. Przy przebudowie zmieniono jego przebieg. (mapka)

Uchwałą sejmową z 1905 roku przyjęto rządowy projekt modernizacji drogi wodnej Wisła – Odra.
Szlak miał zostać przystosowany do żeglugi barek 400- tonowych.

Prace na terenie Bydgoszczy:
1909 – 1913 – nowy odcinek kanału + śluzy Okole i Czyżkówko
1910 - 1913 - przebudowa śluzy miejskiej+ korekta koryta Brdy powyżej śluzy
(ukopy po obydwu brzegach – prawy - na wysokości portu przy śluzie, lewy na wysokości budynku dyrekcji kolei i niżej)
1913 – przebudowa mostu Kr.Jadwigi

Oddanie odcinka do ruchu – maj 1915

[BYDZIAK 1958]

Przyglądając się ostatnio tej starej pocztówce, powróciła mi znów chęć dociekania czasu powstania omawianej wyspy. Drzewa z 'platformą', o których pisałem były solidne. Wyglądały przynajmniej na ponad 30-sto letnie, jak nie więcej. Opisywany czas, to lata 60-te... Więc jednak wyspa musiała powstać w czasie wykopania tam nowego koryta Brdy. Być może ambitne zamierzenia utworzenia tam szerokiego akwenu, (od starego zachodniego brzegu, do nowego wschodniego) okazały się zbyt kosztowne i ostatecznie zadowolono się nową, też znaczną szerokością - ok 50m.


Szukając orientacyjnego punktu wykonania tego zdjęcia, wyznaczyłem linię, z punktu miedzy kominem kotłowni, a krawędzią budynku. Drugą, z krawędzi domu przy moście. (Pozostałe, które skupiały się też prawie w tym samym miejscu, usunąłem, by nie przeszkadzały) Przypuszczam, że dla 'obserwatorów', korzystających ze wschodniego brzegu (może i twórców map) niewidoczna za wyspą 'woda', była rzeczą nieistotną.Być może sugerowali się planami przebudowy tego miejsca... Widok na tej pocztówce, nie przeczy istnieniu już wtedy tej wyspy. No i te wspomniane wcześniej drzewa. Musiały mieć czas, by urosnąć.


A z mapami bywa różnie. Ta na 'zumi' pokazuje to tak.

[BYDZIAK 1958]

(...) 1969 (...) Wtedy właśnie, w tamtym rejonie, umacniano prawy brzeg Brdy. I przy okazji zasypano nasze 'more przejście'. I od tego czasu właśnie, wyspa stała się półwyspem. Miejsce to oznaczone jest czerwonym kołem.(...)

Na 'n-k' odnalazłem, nieco młodszego kolegę z tamtych czasów. Powspominaliśmy trochę dobre czasy na 'wyspie'. Ale mam zamiar w tym roku wybrać się do starszego kolegi, wciąż mieszkającego na Naruszewicza. On ma na pewno więcej z niej wspomnień.

Na poniższym slajdzie, z ok 1990r. widać jak woda, mimo zbudowania nowego brzegu w 1969, 'próbowała' z biegiem czasu na nowo 'wypłukać' swój stary przesmyk. (Dolny, lewy róg.)

[Maciej Kulesza]

Gdy byłem 50 metrów nad WSG od razu pomyślałem sobie o Bydziaku i jego rekonstrukcji.

Poniżej zdjęcie które dokładam do wątku. Wwidać po lewej stronie dawne koryto Brdy które zostało zasypane.

[BYDZIAK 1958]

^^^ Bardzo fajne ujęcie! Dzięki. Ubogaci ten temat. A mnie w pierwszej chwili 'kusiło', by spróbować zrobić rekonstrukcję na podstawie tego zdjęcia... Ale pewną trudnością było by odtworzenie budynków garbarni.

[BYDZIAK 1958]

Właśnie zobaczyłem ciekawe zdjęcie wstawione przez setha :

viewtopic.php?f=39&t=5923

Jeśli 'wyspa' powstawała podobnie jak powstają mierzeje, to właśnie to widać na tym zdjęciu. Jest wąska i w połowie 'przerwana'. Ale być może jeszcze jej niema, a to co ma być jej namiastką, to barki, (być może za długie, choć to może złudzenie), zacumowane nieco dalej od brzegu. Zakładając, że jednak jeszcze jej na zdjęciu niema, to pozostaje zagadką prędkość wzrostu na niej drzew. Opisywane wcześniej przeze mnie 'drzewo z platformą', miało już wtedy z wyglądu ze 30 lat.